Alphine Smit
Hart voor Sterven
Alphine Smit is zzp’er in de zorg. Een bewuste keuze, want ze houdt graag de regie. Als gediplomeerd verzorgende IG draait ze veel nachtdiensten in het hospice. Daar ontdekte ze haar meerwaarde in de palliatieve levensfase. Niet alleen als verzorgende, vooral ook op sociaal en emotioneel vlak. Mooie gesprekken voeren over het leven, of éven ruimte geven aan de partner. Alphine ziet een rol voor zichzelf weggelegd en breidt haar diensten uit onder de noemer Hart voor Sterven.
In de stille uren van de nacht komen de levensverhalen voorbij. Er is ruimte, er is tijd – en het luisterend oor van Alphine. Natuurlijk, ze zorgt ervoor dat haar cliënt geen pijn of lichamelijke ongemakken ervaart. ‘Maar die extra steun, in de vorm van emotionele of sociale begeleiding, geeft verlichting’, legt ze uit. ‘Vaak zit ik nachten bij iemand aan het bed. Je wordt een vertrouwd gezicht en bouwt samen een band op. We praten over muziek, kinderen, angsten of mooie herinneringen. Soms zeggen de vrijwilligers: Mevrouw ligt al op jou te wachten. Of een dochter bedankt mij voor het goede gesprek met haar vader. Dat vind ik zó’n verrijking van de zorg. Daarom wist ik: hier wil ik verder mee.’
Tijd voor mensen
De keuze voor een nieuwe uitdaging – als levenseindebegeleider – past bij de ondernemende Alphine. Voor de liefde verhuisde ze van Brabant naar Texel, waar haar man een agrarisch bedrijf runt in polder ’t Noorden. ‘Ik ben opgeleid in de mode, maar dat werd hem niet, met een jong gezin in zo’n uithoek’, lacht ze. Om flexibel te kunnen werken, koos ze voor de zorg. Alphine werkte zich op van huishoudelijk hulp tot zorgcoördinator. ‘Ik kon prima meedraaien in het team, maar ik ben ook een einzelgänger. Ik houd graag de touwtjes in handen en neem de tijd voor mensen. Collega’s waren soms in tien minuten klaar met het ochtendritueel. Dan vroeg ik mij af: hoe doe je dat? Ik wilde samen leuke kleding uitzoeken of wat lippenstift opdoen. Een cliënt is in de eerste plaats mens, vind ik.’
Kwaliteit van leven
In 2014 kreeg Alphine – samen met collega Minke – de kans om een somatische afdeling op te zetten voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel, zoals een verlamming of afasie. Het duo deed meer dan de praktische, lichamelijke zorg. ‘We gingen samen taarten bakken of het avondeten koken. Voor mij was het een bevestiging dat de zorg ook ánders kan. Met rust en vertrouwen, zodat je mensen kwaliteit van leven biedt.’ Thuis aan de keukentafel kwamen ondertussen plannen op tafel voor een boerencamping. Dat betekende het einde van haar loopbaan bij werkgever Omring. Maar: waar de ene deur sluit, gaat een andere open. ‘Na het eerste kampeerseizoen belde een commerciële zorgorganisatie in paniek op. ‘Of ik kon bijspringen want ze kwamen handen tekort.’ Alphine stond nog dezelfde avond bij haar cliënt op de stoep. ‘Ik dacht: als ik mijn tijd zelf kan indelen, kan ik best als zzp’er aan de gang.’
Vrije invulling
Een mooie gedachte, die flexibiliteit, maar hoe pakt het uit in de dagelijkse praktijk? Texelse zzp’ers in de zorg zijn op één hand te tellen en de vraag naar zorg is groot. ‘In het begin heb ik allerlei klussen opgepakt, zoals invalwerk bij de Omring. Ik doe nu vooral nachtdiensten of vakantiezorg. Zo kan ik flink wat uren maken op één adres. Die vakantiezorg is dankbaar werk, maar financieel is het geen vetpot, zeker niet als je voor een uurtje naar De Koog rijdt.’ Alphine is blij dat ze deze stap heeft gezet, ondanks het feit dat eenpitters in de zorg aan zware kwaliteitseisen moeten voldoen. ‘Ik heb nu wél alle vrijheid om mijn invulling te geven aan de zorg.’
Dood als taboe
Inmiddels is Alphine helemaal vertrouwd in Hospice Texel, dat voelt als een tweede thuis. De palliatieve zorg heeft een snaar geraakt. ‘In deze fase is een cliënt niet te genezen, maar zeker niet ‘uitbehandeld’. De nadruk ligt op kwaliteit van leven, zowel op lichamelijk, sociaal als mentaal vlak. Ik vind het mooi om daarin steun te bieden. Er komt zoveel op mensen en hun dierbaren af. De lichamelijke zorg, maar ook het regelwerk en de emotionele verwerking. Vaak zijn de partners 24/7 bezig met de verzorging, soms maandenlang. Geloof me, dat is echt heel zwaar. Hoe fijn is het, als een professional voor je klaarstaat die taken uit handen neemt? Ik weet het, Texelaars zijn nuchter en doen graag dingen zelf. Ik hoop dat ik ze kan overtuigen om ook wat los te laten.’
Alphine had in 2023 al een post hbo-opleiding in de palliatieve zorg afgerond, maar schoolde zich recent bij als Levenseinde Doula. ‘Het woord doula komt uit het Grieks en betekent wijze, dienende vrouw. Ik noem mezelf liever levenseindebegeleider. Een dankbare rol, waarin ik mensen op allerlei manieren kan ondersteunen. Soms met zorg, maar ook door een luisterend oor te bieden of een concreet plan op te stellen over de laatste fase. Wie mag medische beslissingen nemen als jij dat niet meer kan? Hoe ziet jouw begrafenis eruit? Samen zetten we alles op papier, want dat vinden mensen vaak moeilijk. De dood is in onze huidige samenleving nog steeds een taboe. Dat wil ik graag doorbreken. Praten over de dood geeft namelijk rust en helpt om verlies te accepteren. Je kunt er eigenlijk niet vroeg genoeg over beginnen. De dood hoort gewoon bij het leven.’
